Việc tiếp cận thông tin về pháp luật, chính sách của Nhà nước, có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của DN, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng. Thế nhưng, DN đang bị “đói” thông tin trên cả 2 nội dung: tiếp cận các thông tin xây dựng pháp luật và các quy định pháp luật sau khi được ban hành.

Thông tin phục vụ nhà đầu tư và DN, được xây dựng với mục đích giúp cho nhà đầu tư và DN có thể tiếp cận được các quy hoạch, kế hoạch; các quy trình thủ tục liên quan đến đầu tư; các chính sách ưu đầu tư; các văn bản pháp lý cần thiết của Nhà nước, địa phương... một cách kịp thời, nhanh chóng.

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa đang rất khó trong việc tiếp cận thông tin. Đơn cử như tại Hải Phòng, trong cuộc thăm dò ý kiến mới đây nhất đối với các DN nhỏ và vừa, đa số các DN khi được hỏi đều trả lời: yếu tố cần thiết nhất đối với họ là thông tin. Nhưng những thông tin họ cần thì không có, thông tin có thì họ không cần, hoặc nếu có thì chất lượng và tính thời sự của thông tin chưa đáp ứng yêu cầu của DN.

Ngoài ra, một số DN làm ăn với đối tác nước ngoài khi muốn có những bản dịch chuẩn của văn bản quy phạm pháp luật, nhưng hầu như không có. Tại Bắc Ninh, 70% DN khẳng định rằng họ không biết về 8 quy trình cần thiết gồm: khảo sát địa điểm, chứng chỉ quy hoạch, cấp phép môi trường, giấy chứng nhận đầu tư, quyết định giao, cho thuê đất, áp giá thuê đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng… để được thực hiện đầu tư tại địa phương…

Gần đây nhất, sau khi lấy ý kiến 124 Hiệp hội DN đại diện cho khoảng 70.000 DN hội viên, báo cáo “Đánh giá chất lượng hoạt động xây dựng và thi hành pháp luật của các Bộ liên quan đến DN” của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đã cho thấy, khó khăn lớn nhất của các hiệp hội hiện nay là khả năng tiếp cận thông tin, thể hiện ở cả 2 nội dung: tiếp cận các thông tin xây dựng pháp luật, các quy định pháp luật sau khi được ban hành.

Doanh nghiệp FDI rất cần thông tin liên quan đến chính sách đầu tư

Cụ thể: DN gặp khó khăn nhất trong việc tiếp cận tới các thông tin xây dựng pháp luật để có thể tham gia góp ý, hoặc là không thể tiếp cận được tới các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, không được mời tham gia góp ý đối với những dự thảo đó. Còn khi văn bản đã ban hành, DN cũng khó tiếp cận hoặc chỉ có thể tiếp cận sau một thời gian dài.

Theo các hiệp hội, chất lượng văn bản quy phạm pháp luật không cao dẫn đến khó khăn trong việc áp dụng, thể hiện ở các khía cạnh như pháp luật chưa điều chỉnh kịp thời các quan hệ xã hội phát sinh, còn chồng chéo, mẫu thuẫn, pháp luật không rõ ràng. Việc xây dựng pháp luật hiện hành vẫn còn thiên về tạo thuận lợi cho các cơ quan Nhà nước mà chưa đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các DN.

Cần cơ chế minh bạch

Để góp phần tạo lập một môi trường kinh doanh tối ưu hơn cho DN, đã đến lúc thiết lập cơ chế tiếp cận thông tin minh bạch và hợp lý từ các cơ quan Nhà nước, trong đó cần quy định những thông tin nào DN, người dân được tiếp cận. Cần làm rõ trách nhiệm cung cấp thông tin của cơ quan Nhà nước, tránh tình trạng coi thông tin là tài sản riêng của cơ quan, không cho phép DN được dễ dàng tiếp cận.

Nhằm hỗ trợ thông tin cho DN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định số 585/QĐ-TTg chính thức phê duyệt Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho DN giai đoạn 2010-2014. Theo đó, sẽ khắc phục cơ bản tình trạng DN gặp khó khăn trong việc tiếp cận thông tin pháp luật. Chương trình lựa chọn một số địa phương triển khai, bảo đảm 95% DN có điều kiện tiếp cận thường xuyên với thông tin pháp luật qua các hình thức phù hợp.

Chương trình cũng nêu rõ việc thông tin pháp lý cho DN được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, bảo đảm thông tin đầy đủ, kịp thời, có hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh, thực tiễn pháp lý trong kinh doanh cho DN đồng thời thực hiện xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình phổ biến kiến thức cơ bản về pháp luật kinh doanh trên các phương tiện thông tin đại chúng cho DN.

Mặc dù vậy, việc triển khai thực hiện chương trình cũng không dễ, bởi nó đòi hỏi những thay đổi cơ bản về thái độ của các cơ quan Nhà nước đối với quyền tiếp cận thông tin của DN, cũng như những cải cách trong cơ chế tiếp cận thông tin công.

Theo Nhật Quang
Công thương